Savaş yılları ve PICASSO
 |
| Guernica, 1937 Museo de Prado, Madrid |
"Bask illerinin en eski kasabası,kültürel geleneklerini Merkezi sayılan Guernica dün öğleden sonra asilerin gerçekleştirdiği bir hava saldırısı ile yerle bir edildi. Cephenin çok gerisinde bu bulunan bu savunmasız kasabanın bombalanması tam 45 dakika sürdü. Bu süre içinde Junker ve Heinkel bombardıman uçakları ile heykel Avcı uçaklarından oluşan bir Alman filosu, kasabanın üzerine ağırlığı 500 kilogram ambulans bombalar bıraktı. Bu arada alçaktan uçan uçaklar, tarlalarda saklanmaya çalışan kasabalılara makineli tüfeklerle ateş açtı. Tüm Guernica kasabası kısa sürede alevler içinde kaldı.
İspanyol iç savaşı sırasında yaşanan bu olay The Times'ın 27 Nisan 1937 tarihli sayısında, soğukkanlı bir bakışla böyle yansıtılıyordu.O dönem egemenlerinin kahramanlık menkıbelerinden birinde yer bulsaydı, olsa olsa dipnotlardan biri olarak kalırdı ancak. Oysa Picasso'nun yorumu ve olayı resim diline tercüme edişi, Guernica'nın yerle bir edilmesinin 20. yüzyılın unutulmaz olaylarından biri durumuna yükseltti. Picasso bu olayı faşistlerin dünyanın sonunu getirmek için giriştikleri kanlı bir deney olarak nitelendirilmiş ve yıkımı kendisi yaşamışça sına sarsılmıştı. Yaptığı resmin değeri ve özgünlüğü yalnızca tarihsel gerçekleri uygunluğunundan ya da olup bitenin olduğu gibi anlatılmasından değil, ıstırabın zamanaşırı sürekliliğini yansıtmasından kaynaklanır.
Picasso'nun Guernica'sı tarihsel bir olayı, sanatsal özgürlüğün geçerli olduğu bir çağa en uygun anlatımla yansıtır: Olayı bir tarihçi, bir gözlemci gözüyle aktarmak yerine, kendi kişisel dehşetini anlatır ressam. Resim tarihsel bir gerçeği yansıtmaktan çok bu olayın ressam üzerindeki etkisini gösterir.
Guernica olayının 20. yüzyılın ortak bilincinde yer etmesinin en önemli nedeni Guernica'nin bellekleri sürekli uyaran güçlü etkisidir. 40 yıl boyunca New york'ta sürgünde kalan bu resim, ancak 1981'de İspanya'ya götürülebildi. Picasso vasiyetinde, resmin İspanya'ya Faşizm sona ermeden getirmesini kesinlikle yasaklamıştı.Tablo İspanya'nın ulusal simgelerinden biri oldu. Bugün Madrid'deki Prado Müzesi'nde bulunuyor ve İngiltere Merkez Bankası'nın altın stokları gibi korunuyor.
