Burada yeni psikolojinin ortaya çıkıp gelişmesini sağlayan
zihinsel durumla, yani 17. yüzyıldan 19. yüzyıla dek süren dönemin Zeitgeist'ı
ile ilgileniyoruz.17. yüzyılın temel düşüncesi yani yeni psikolojiyi besleyen
felsefe, evrenin büyük bir makine olarak hayal edildiği mekanik ruh'tu.
17. yüzyılda Avrupa'da kralların sahip olduğu bahçelerde,
gerçekten heyecan uyandıran bir çağın pek çok harikaları arasında garip eğlence
türleri ortaya çıkmıştı. Yeraltındaki
borular boyunca ilerleyen su, müzik enstrümanları çalmak, hatta sözcük benzeri
sesler çıkarmak gibi çeşitli faaliyetler icra edilebilen mekanik figürleri
çalıştırıyordu. Gizli basınç plakları, insanlar bilmeden üzerine bastıklarında
harekete geçiyor, borulardan akan suyu, heykeli hareket ettiren bir mekanizmaya
gönderiyordu. ti
Aristokrasinin bu
eğlenceleri, mekanik harikalarla 17. Yüzyılın olağan üstü bir büyüsünü yansıtıyor ve pekiştiriyordu. Pek çok
makine teknikleri icat edilmiş,en iyi şekle büründürülmüş ve bilimde,sanayide ve eğlencede kullanılmak
üzere geliştirilmiştir. Mekanik bir saat, -bir tarihçinin deyişiyle
''makinelerin anası''- mekaniğin bilimsel düşünce üzerindeki etkisi açısından
düşünüldüğünde en önemli icatlardan
biridir. Saat yapan insanlar, fizik ve mekanik teorilerini bir makinenin
yapımına uygulayan ilk kişilerdi (Boorstin, 1983) Saatlere ek olarak pompalar,
kaldıraçlar ve vinçler insanların ihtiyaçlarına hizmet için geliştirilmişlerdi
ve şunu gördüler tasarlanan makine türlerinin veya kullanıma sunuldukları
alanların bir sınırı yoktu.Yani makineler her alana uyarlanabilirdi.
Bütün bunların modern
psikoloji tarihiyle büyük ilgisi mevcuttur.Biz, insan doğasını incelerken
konuya uzak gibi görünen teknoloji ve fizik gibi disiplinler üzerinde
yoğunlaşarak, psikolojinin bir bilim olarak kurulmasından 200 yıl önceki bir
zamana yorum yapıyoruz.. Ancak aradaki
ilişki doğrudan ve zorlayıcıdır çünkü 17. yüzyılın saatleri ve mekanik
figürleri ile somutlaşan prensipler, yeni psikolojinin varlığını sürdürmesi
için içinde bulunması gereken doğrultuyu ve şekli etkiliyordu.
Fizik biliminden
oluşan mekanik ruh (fizik o zamanlar doğa felsefesi-natural philosophy-olarak
bilinirdi) Galileo'nun ve daha sonra Newton'un çalışmalarının bir
sonucudur.Evrende var olan herşeyin doğasının boşlukta hareket eden zerreciklerden
daha fazlası olmadığına inanılırdı.
Bilimin bulguları ve
metotları, teknoloji ile büyüyüp gelişiyordu ve bu dönemde iki metot çok etkili bir şekilde
birbirine geçmişti: Gözlem ve Deney. Bu ikisinin hemen ardndan ölçme geliyordu.
Çok geçmeden, bilim adamları evrenin bir makine gibi araştırılmasında çok
önemli olan, her fenomeni bir rakamla anlatma ve tanımlama gereksiniminde
bulundular. Termometreler, barometreler, sürgülü hesap cetvelleri, pusula,
sarkaç saatler ve diğer ölçüm araçları bu makine çağında geliştirildi,
mükemmelleştirildi ve mekanik evrenin tüm yönlerinin ölçülebilmesinin mümkün
olduğu fikrini pekiştirmeye hizmet etti.
KAYNAK:
Modern Psikoloji Tarihi Kitabı
